«باید و هست» در نگاه قرآن

author

  • سید حیدر علوی نژاد
Abstract:

 جهان‌بینى در ایدئولوژى نقش دارد امّا نه در الزام بخشى بلکه در تعیین متعلق الزام. نویسنده با طرح این پرسش که آیا مى‌توان از هست باید استنتاج کرد، در آغاز به تاریخچه مسأله مى‌پردازد و تفکیک حکمت نظرى و عملى و بحث حسن و قبح عقلى را از ریشه‌هاى این بحث در تاریخ تفکر مسلمانان معرفى مى‌کند سپس به نظریه هیوم در غرب اشاره کرده تفسیرهاى گوناگونى را درباره آن مطرح مى‌کند، در ادامه به تلاش‌هایى که براى حلّ معماى باید و هست صورت گرفته مى‌پردازد و در پایان دیدگاه قرآن را در مسأله فوق بررسى مى‌کند و به این نتیجه مى‌رسد که از دیدگاه قرآن یک سلسله بایدهاى کلى عقلى وجود دارد که همواره در کبراى قیاس دخالت مى‌کنند، استنتاج بایدها تنها از هست‌ها نیست بلکه به ضمیمه آن بایدهاى کلى عقلى است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مسئلة «هست و باید» و پارادوکس پرایور

به علت برخی ویژگی‌های منطق سنتی ارسطویی، عدم ارتباط منطقی میان جملات از نوع «هست» و جملات از نوع «باید» بدیهی به‌ نظر می‌رسد. اما منطق جدید فاقد چنین ویژگی‌هایی است؛ پرایور با تکیه بر این نکته طرف‌داران شکاف منطقی «هست» و «باید» را با یک پارادوکس مواجه می‌کند. در این مقاله ابتدا پارادوکس پرایور و برخی پاسخ‌های فلسفی به آن را بیان می‌کنیم، سپس به تشریح منطق چند‌ارزشی بیل که برای حل این پارادوکس ...

full text

بررسی مسأله باید و هست در دیدگاه علامه طباطبایی(ره)

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می پردازد. یکی از موضوعات فرااخلاقی، مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گرازه‌های اخلاقی می‌پردازد؛ بنابراین، ‌رابطه باید و هست در دیدگاه علامه طباطبایی در زمره مباحث منطقی فرااخلاق است که نوشته‌ای به روش این مقاله به آن نپرداخته است. نویسنده در این مقاله درصدد است تا دیدگاه علامه طباطبایی درباره ارتباط جمله‌های اخلاقی را در تمام جوانب تبیین و بررس...

full text

بررسی دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی در مسئله «باید و هست»

فرا اخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد و چهار مبحث ذیل را در برمی‌گیرد: معناشناسی اخلاق، معرفت شناسی اخلاق، هستی شناسی اخلاق و مباحث منطقی. یکی از موضوعات فرا اخلاقی، مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی می‌پردازد؛ بنابراین، رابطه باید و هست در دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی در زمره مباحث منطقی فرا اخلاق است که کمتر نوشته‌ای به آن پرداخته است. نویسنده در این مقاله ...

full text

مسأله‌ی باید و هست در دیدگاه آیت‌ا... سبحانی

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد. فرااخلاق چهار مبحث ذیل را در بر می‌گیرد: معناشناسی اخلاق، معرفت‌شناسی اخلاق، هستی‌شناسی اخلاق و مباحث منطقی. یکی از موضوعات فرااخلاقی مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی می‌پردازند؛ بنابراین، ‌رابطه‌ی باید و هست در دیدگاه آیت‌الله سبحانی در زمره‌ی مباحث منطقی فرااخلاق است که کمتر نوشته‌ای به آن پرداخته است. نویسنده در این...

full text

فلسفه ملاصدرا و حل چالش "هست" و "باید" تربیتی

هدف این مقاله جستجوی راهکاری است که بتواند چالش "هست" و "باید" را در تعلیم و تربیت حل نماید. از این نظر‏گاه مربیان تربیتی با یک چالش منطقی روبرو هستند که در مبانی تعلیم و تربیت قابل حل نیست. به این صورت که یک مربی نمی‌تواند با پیش فرضهای علمی پدیده‌ها به "باید" تربیتی برسد. لذا در تعلیم و تربیت باید به دنبال تبیینی بود که بتواند ارتباط بین "هست" و"باید" را حل نماید. این تبیین در فلسفه ملاصدرا ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 13-14

pages  120- 141

publication date 1998-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023